Δευτέρα 25 Απριλίου 2011

Καρλ Μαρξ: Η δικαίωση του ανταποκριτή από το Μοζέλ, Μετάφραση

Η εφημερίδα του Ρήνου

Στους Ραχμέτοφ της εποχής μας..
Αναρτούμε εδώ τη μετάφραση μιας σειράς άρθρων του νεαρού Μαρξ από την Εφημερίδα του Ρήνου, μια εφημερίδα που εξέφρασε προοδευτικές επαναστατικές, αστικές θέσεις, όργανο των αστών επαναστατών στο Πρωσσικό κράτος στην οποία ο Μαρξ εργάστηκε ως αρθρογράφος και μετ' επειτα εκδότης από το Μάιο του 1842 έως το Μάρτιο του 1843 οπότε και εξαναγκάστηκε σε παραίτηση. Η εφημερίδα έκλεισε λίγο αργότερα από την πρωσσική λογοκρισία.
Στα άρθρα, τη μετάφραση των οποίων αναρτούμε, ο Μαρξ  πραγματεύεται την αντιμετώπιση των κατεστραμμένων αμπελουργών του Μοζέλ από την πρωσσική γραφειοκρατία, τεκμηριώνοντας ισχυρισμούς που είχε κάνει σε προηγούμενα άρθρα του στην ίδια εφημερίδα. Τα άρθρα αυτά είναι μοναδικά από την άποψη κατανόησης του μαρξισμού σαν ένα ανοικτό και αναπτυσσόμενο σύστημα μέσω της επίλυσης αντιφάσεων της σκέψης, καθώς αναδεικνύονται ξεκάθαρα σπέρματα της μετεπειτα σκέψης του Μαρξ αλλά και μεθοδολογικές παραδοχές στο έδαφος των οποίων στέκει και ο ώριμος Μαρξ. Ας παραθέσουμε χάριν των βιαστικών επισκεπτών μας ένα πολύ γοητευτικό τέτοιο σημείο. 
"Στην διερεύνηση μιας κατάστασης, σχετικά με την θέση στην οποία είναι κάποιος, όλοι υπερβολικά εύκολα τείνουν να παραβλέψουν την αντικειμενική φύση των περιστάσεων και να εξηγούν τα πάντα με την θέληση των ανθρώπων που –αυτές- αφορούν. Ωστόσο, υπάρχουν καταστάσεις οι οποίες καθορίζουν τις πράξεις των ιδιωτών και των επιμέρους αρχών, και οι οποίες είναι τόσο ανεξάρτητες από αυτούς, όσο η μέθοδος της αναπνοής. Αν εξαρχής εμείς υιοθετήσουμε αυτή την αντικειμενική άποψη, δε θα προϋποθέσουμε, καλή ή κακή θέληση, αποκλειστικά στη μια πλευρά ή στην άλλη, αλλά θα δούμε την επίδραση των περιστάσεων, εκεί όπου εκ πρώτης όψεως μόνο τα άτομα φαίνεται να δρουν. Αφού αποδειχτεί ότι ένα φαινόμενο καθίσταται αναγκαίο από περιστάσεις, δε θα είναι πλέον δύσκολο να αποκαλυφθούν οι εξωτερικές περιστάσεις στις οποίες  αυτό πρέπει πραγματικά να προκύψει, και εκείνες στις οποίες δεν μπορεί να προκύψει, παρόλο που η ανάγκη γι’ αυτό υπήρχε ήδη. Αυτό μπορεί να υποστηριχθεί με περίπου την ίδια βεβαιότητα, με την οποία ο χημικός, αποφασίζει τις εξωτερικές συνθήκες υπό τις οποίες ουσίες που έλκονται, ενώνονται για να σχηματίσουν ένα συστατικό. Ως εκ τούτου, εμείς πιστεύουμε ότι με την απόδειξή μας, «ότι η αναγκαιότητα ενός ελεύθερου τύπου προκύπτει από ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα μιας κατάστασης δυστυχίας στην περιοχή Μοζέλ» εμείς δίνουμε στην έκθεσή μας μια βάση που απέχει πέραν οτιδήποτε προσωπικού.
Η κατάσταση δυστυχίας στην περιοχή  Μοζέλ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια απλή κατάσταση πολιτικών γεγονότων. Τουλάχιστον δύο πτυχές αυτού πρέπει να εξαφανιστούν: η ιδιωτική πτυχή  και η κρατική πτυχή, γιατί η κατάσταση δυστυχίας στην περιοχή Μοζέλ δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υπόκειται εκτός της κρατικής διοίκησης περισσότερο από ότι η περιοχή Μοζέλ, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υπόκειται εκτός του κράτους. Μόνο η αμοιβαία σχέση ανάμεσα στις δύο αυτές πτυχές, παρέχει την πραγματική κατάσταση της περιοχής Μοζέλ. Για να δείξουμε τη φύση αυτής της αμοιβαίας σχέσης, θα αναφέρουμε μια αυθεντική ανταλλαγή απόψεων, που επιβεβαιώνεται από ντοκουμέντα, ανάμεσα στα αντίστοιχα όργανα των δύο πλευρών."
Υπάρχουν όμως και διαφορές, πτυχές της σκέψης που ο Μαρξ δεν έχει στα μετέπειτα έργα του. Ο Μαρξ εκκινεί εδώ από την ανώτερη για την εποχή του, διαλεκτική σύλληψη, τη φιλοσοφία του δικαίου του Χέγκελ. Σ' αυτή ο ιδεαλιστής φιλόσοφος Χέγκελ θεωρεί το κράτος και ειδικά το φεουδαρχικό πρωσσικό κράτος την ανώτατη μορφή εμφάνισης του παγκόσμιου λογικού, του παγκόσμιου πνέυματος, τη στιγμή δηλαδή στην ιστορία που το απόλυτο πνεύμα αποκτά συνείδηση του εαυτού του ως τέτοιου, και συμπεριφέρεται ως τέτοιο, σαν κράτος. Είναι εμφανές αυτό από τον ιδεώδη τρόπο  με τον οποίο εικάζεται ότι θα έπρεπε να συμπεριφερθεί το πρωσσικό κράτος απέναντι στο φτωχό αμπελουργό. Όμως η ίδια η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Μια ουσιώδης σχέση του κράτους καθοριστική για τη συμπεριφορά του απέναντι στην κοινωνία των ιδιωτών αλλα και καθοριστική για τη συμπεριφορά του κράτους στα επιμέρους κλιμάκιά του εμφανίζεται, η γραφειοκρατική σχέσηΑς ρίξουμε μια ματιά σ' αυτήν τη μνημειώδη και καθόλου εφήμερη αντίφαση
"Τα ανώτερα διοικητικά σώματα έχουν την τάση να πιστεύουν στους υπαλλήλους τους απ’ ότι στα πρόσωπα που διοικούνται, τα οποία δεν μπορεί να υποτεθεί πως έχουν την ίδια υπηρεσιακή κατανόηση. Ένα διοικητικό όργανο, επιπλέον, έχει τις παραδόσεις του. Έτσι, σχετικά με την περιοχή του Μοζέλ επίσης, αυτή έχει τις δικές της για κάθε μια από τις εγκαθιδρυμένες αρχές, έχει την υπηρεσιακή της εικόνα της περιοχής, στο Υποθηκοφυλακείο, έχει υπηρεσιακά δεδομένα για τα έσοδα και τα έξοδα, έχει παντού, παράλληλα με την πραγματική πραγματικότητα, μια γραφειοκρατική πραγματικότητα, η οποία διατηρεί την αρχή της όσο κι αν οι καιροί αλλάζουν. Επιπροσθέτως, οι δύο καταστάσεις, ονομαστικά, ο νόμος  της υπηρεσιακής ιεραρχίας και η αρχή ότι υπάρχουν δύο κατηγορίες πολιτών- οι ενεργοί, γνώστες πολίτες σε σχέση με τη διοίκηση, και οι παθητικοί, απληροφόρητοι πολίτες που είναι αντικείμενο της διοίκησης- αυτές οι δύο περιστάσεις είναι αμοιβαία συμπληρωματικές. Σε συμφωνία με την αρχή πως το κράτος έχει συνείδηση και ενεργή ύπαρξη στην διοίκηση, κάθε κυβέρνηση θα θεωρήσει την κατάσταση μιας περιοχής- όσο αφορά την κρατική πτυχή του θέματος- ως αποτέλεσμα της δουλειάς των προκατόχων της. Σύμφωνα με το νόμο της ιεραρχίας, αυτός ο προκάτοχος στις περισσότερες περιπτώσεις θα έχει ήδη μια υψηλότερη θέση, συχνά την αμέσως ανώτερη. Τελικά, κάθε κυβέρνηση δραστηριοποιείται, από τη μια, από τη συνείδηση ότι το κράτος έχει νόμους τους οποίους, πρέπει να εφαρμόζει απέναντι σε όλα τα ιδιωτικά συμφέροντα, και από την άλλη, σαν μια επιμέρους ανεξάρτητη διοικητική αρχή, το καθήκον της δεν είναι να δημιουργεί θεσμούς και νόμους, αλλά να τους εφαρμόζει. Ως εκ τούτου, μπορεί να προσπαθήσει να ανασχηματίσει όχι τη διοίκηση την ίδια, αλλά μόνο το αντικείμενο που διοικείται. Δεν μπορεί να προσαρμόσει τους νόμους της στην περιοχή του Μοζέλ, μπορεί μόνο να προσπαθήσει να προάγει την ευημερία της περιοχής Μοζέλ, μέσα στα όρια των αυστηρά καθορισμένων αρχών διοίκησής της. Όσο πιο τολμηρά και ειλικρινά, μια κυβέρνηση δρα γι’ αυτό – μέσα στα πλαίσια των ήδη εγκαθιδρυμένων διοικητικών αρχών και ιδρυμάτων από τα οποία η ίδια κυβερνείται- για να αποβάλει -δηλαδή-  μια προφανή κατάσταση δυστυχίας που αγκαλιάζει  ίσως μια ολόκληρη περιοχή, και όσο πιο ξεροκέφαλα το κακό ανθίσταται στα μέτρα που λαμβάνονται εναντίον του, και αυξάνεται παρόλη την καλή διοίκηση, τόσο πιο προφανής, ειλικρινής και αποφασιστική θα είναι η πεποίθηση πως αυτή είναι μια ανίατη κατάσταση δυστυχίας, για την οποία η διοίκηση, π.χ., το κράτος , δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να την αλλάξει, και η οποία απαιτεί περισσότερο μια αλλαγή στο τμήμα εκείνων που διοικούνται.
Ενώ ωστόσο, οι χαμηλότερες διοικητικές αρχές εμπιστεύονται την υπηρεσιακή κατανόηση εκείνων πάνω από αυτές, ότι οι διοικητικές αρχές είναι καλές, και είναι οι ίδιοι έτοιμοι, να απαντήσουν για την πρέπουσα πραγμάτωσή τους, σε κάθε ξεχωριστή περίπτωση, οι ανώτερες διοικητικές αρχές είναι πλήρως πεπεισμένες για το σωστό των γενικών αρχών και εμπιστεύονται τα σώματα που υπόκεινται σε αυτές, για να διορθώσουν την υπηρεσιακή κρίση σε κάθε περίπτωση, για την οποία, επιπλέον, αυτοί έχουν υπηρεσιακές αποδείξεις.
Μ’ αυτόν τον τρόπο είναι πιθανό για μια κυβέρνηση με τους καλύτερους σκοπούς να φτάνει στην αρχή που εκφράστηκε από τον κυβερνητικό συντάκτη στο Τριέρ σε σχέση με την περιοχή Μοζέλ: «Το κράτος θα μπορέσει να περιοριστεί μόνο στο να κάνει τη μετατροπή όσο το δυνατόν ευκολότερη για τον παρόντα πληθυσμό με κατάλληλα μέτρα.»" 
Η ουσιώδης αυτή σχέση αποκαθηλώνει το πρωσσικό κράτος από το χεγκελιανό του θρόνο.Εμφανίζεται η ανάγκη για μια αλλης μορφής ενσάρκωση του παγκόσμιου λογικού που όμως πια είτε εκπορεύεται, είτε όχι από το παγκόσμιο πνεύμα, αποτελεί καθρέπτη του λογικού του κάθε ανθρώπου που εξυψώνει έτσι τον άνθρωπο από τη θέση του χεγκελιανού ενεργούμενου. .Εδώ φυσικά  μιλούμε για τον ελεύθερο Τύπο.Αυτή την εναλλακτική αντιπαρατάσσει η εξελισσόμενη σκέψη του Μαρξ στο γκρεμισμένο Χεγκελιανό ιδεώδες. Ο αναγνώστης μπορεί να δει την εξέλιξη και την τύχη του νέου ιδεώδους του νεαρού Μαρξ στο κείμενο Σχετικά με την ελευθερία του Τύπου τη μετάφραση του οποίου είχαμε αναρτήσει Εδώ .Σύντομα θα αναρτήσουμε και τη μετάφραση των άρθρων του Μαρξ σχετικά με τις κλοπές ξυλείας από την ίδια εφημερίδα που αποτελούν ίσως την πρώτη λογική απόδειξη του Μαρξ για τον ιστορικό ρόλο του προλεταριάτου. 
Ο δυτικός μαρξισμός απέτυχε να συλλάβει τη σκέψη του Μαρξ ως ένα  ανοικτό και αναπτυσσόμενο συστημα μέσω της επίλυσης αντιφάσεων της σκέψης, και αντιπαρέθεσε με ποικίλους τρόπους τα έργα του νεάρου στον μετέπειτα Μαρξ, θεωρώντας τα κεκτημένα των νεαρών εργων ως ιδεολογία-ψευδή συνείδηση. Παράλληλα επιδόθηκε σε μια άνευ προηγούμενου, συκοφάντηση των σοσιαλιστικών εγχειρημάτων της ΕΣΣΔ, βασιζόμενος στο φαινόμενο της γραφειοκρατίας που κατά τη γνώμη μας δεν κατανόησε επίσης. Εδώ το ζήτημα τίθεται στο τραπέζι.Αποτελεί ψευδή συνείδηση η παραπάνω περιγραφή της γραφειοκρατικής σχέσης από το Μαρξ; Και αν όχι είναι επαρκής περιγραφή των κοινωνικών νομοτελειών και μήπως έπρεπε ο Μαρξ να αράξει εδώ και να μην κάνει βήμα παραπέρα καταγγελοντας τη γραφειοκρατία; Ευτύχώς κάτι τέτοιο δε συνέβη. 
Η λογική και κατηγοριακή μελέτη της αναπτυσσόμενης σκέψης του Μαρξ γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη στο σοβιετικό μαρξισμό. Ελπίζουμε ότι θα έχουμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε κάποια στιγμή μια αναλυτική προσέγγιση της εξελιξης της σκέψης του Μαρξ στα ανωτέρω κείμενα. Για όσους θέλουν να γνωριστούν με αυτή την παράδοση και την ιστορία της μπορούν να δούν τη συνέντευξη του σοβιετικού φιλοσόφου Β.Α.Βαζιούλιν Εδώ     
Για να επανέλθουμε στο κείμενο, ο αναγνώστης θα διαπιστώσει με απόλαυση, ότι η Πρωσσική γραφειοκρατία αποδείχθηκε πιο ευφάνταστη στις κωλοτούμπες, από το σημερινό κυβερνητικό θίασο, δίνοντας μας λαμπρά πρότυπα της τακτικής διαίρει και βασίλευε. Το κείμενο αποτελεί συνεπώς και όπλο για την κριτική πολλών τυπικών νοητικών κατασκευών της σημερινής κυβέρνησης και της τάξης που εκπροσωπεί.
Η μετάφραση αφιερώνεται στα μέλη και στα στελέχη, των φοιτητικών πολιτικών νεολαιών και παρατάξεων της αριστεράς, που δίνουν αυτές τις μέρες μια ευγενική μα δύσκολη και άνιση από πολλές απόψεις μάχη, λοιδωρούμενα από όλους τους λακέδες του αντιπάλου.  Αυτοί είναι οι άνθρωποί μας, για αυτούς θα γράφουμε και θα πολεμάμε, αφήνοντάς τους αστούς στο δικό τους τρομώδες παραλήρημα. 

Nebula
A.M
Vankas 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου