Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (ΥΠΔΒΜΘ), το πρόβλημα της κρατικής χρηματοδότησης της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα δεν αφορά το ύψος των διατιθέμενων κονδυλίων, αλλά τον αναποτελεσματικό μηχανισμό κατανομής τους.
Προς απόδειξη της παραπάνω θέσης, το ΥΠΔΒΜΘ επικαλέστηκε στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, από τα οποία υποστηρίζει ότι «η χώρα μας είναι 5η στην Ε.Ε. των 27 όσον αφορά το ποσοστό χρηματοδότησης για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ως ποσοστού του ΑΕΠ...». Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά στα στοιχεία της Eurostat και σε σχετικές έρευνες αναδεικνύει μια άλλη πραγματικότητα: αυτή της υποχρηματοδοτούμενης Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
Οι δημόσιες δαπάνες για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση ανήλθαν το 2005(1) στο 1,4% του ΑΕΠ, έναντι 1,1% του μέσου όρου στην Ε.Ε. των 27, κατατάσσοντάς μας στην 7η (και όχι 5η) θέση. Σε απόλυτα ωστόσο μεγέθη, οι κατά κεφαλήν δαπάνες ανά φοιτητή για το ίδιο έτος στην Ελλάδα ήταν 5.050 ευρώ , εκφρασμένες σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ). Χαμηλότερες δαπάνες ανά φοιτητή παρουσιάζουν μόνο η Λετονία (2.427 ευρώ ΜΑΔ), η Ρουμανία (2.665 ευρώ ΜΑΔ), η Βουλγαρία (3.595 ευρώ ΜΑΔ), η Λιθουανία (3.804 ευρώ ΜΑΔ), η Εσθονία (4.344 ευρώ ΜΑΔ) και η Σλοβακία (4.886 ευρώ ΜΑΔ). Η Πολωνία ή ακόμη και η «χρεοκοπημένη» Ουγγαρία εμφανίζουν υψηλότερες κατά κεφαλήν δαπάνες.
Είναι δε επίσης χαρακτηριστικό ότι από σχετική μελέτη του ΟΟΣΑ αναφορικά με τις δαπάνες ανά φοιτητή (σε δολάρια ΗΠΑ, 2004), η Ελλάδα βρισκόταν χαμηλότερα ακόμη και από το Μεξικό,(2) το οποίο έχει αρκετά χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ από την Ελλάδα.Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο απογοητευτική αν συγκριθούν οι δαπάνες ανά φοιτητή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των χωρών.
Η Ελλάδα καταλαμβάνει, με βάση τα στοιχεία του 2005, την προτελευταία θέση, με ποσοστό 24,5% (και την τελευταία θέση με βάση το μέσο όρο των ετών 2000 - 2005), αρκετά χαμηλότερα από το μέσο όρο της Ε.Ε.-27 (37,8%).
Χαμηλότερα βρίσκεται μόνο η Λετονία (22,2%), ενώ χώρες όπως η Ρουμανία (33,9%), η Ουγγαρία (41,3%), η Βουλγαρία (46,4%) ή η Πολωνία (48,3%) βρίσκονται αρκετά ψηλότερα.
Η υποχρηματοδότηση φυσικά έχει αντίκτυπο και στις απολαβές των μελών ΔΕΠ. Σε απόλυτα μεγέθη, ο μέσος ετήσιος μισθός των ερευνητών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα (πρακτικά δηλαδή των μελών ΔΕΠ) είναι 32.045 ευρώ ΜΑΔ (τιμές 2006), καταλαμβάνοντας την 22η θέση μεταξύ 33 χωρών.(3) Και φυσικά αυτά πριν από την πρόσφατη μείωση των μισθών, η οποία οδήγησε σε απώλεια της αγοραστικής δύναμης της τάξης του 20%-30%. Την ίδια στιγμή, η αναλογία φοιτητών/ διδακτικού προσωπικού στην Ελλάδα, η οποία δείχνει τη γενική προσπάθεια που καταβάλλει μια χώρα να προσφέρει φροντίδα προς τους φοιτητές της, ανέρχεται σε 28,1 και είναι η υψηλότερη (άρα και χειρότερη) στην Ε.Ε. -27 (μ.ό. Ε.Ε: 15,9).(4)
Συμπερασματικά, το σύνολο των στοιχείων αποδεικνύει ότι η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα κάθε άλλο παρά επαρκώς χρηματοδοτούμενη είναι.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε χαμηλότερη θέση ακόμη και από θεωρητικά πιο αδύναμες οικονομικά χώρες και η παρατήρηση αυτή αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία από το γεγονός ότι τα στοιχεία αναφέρονται σε περιόδους προ κρίσης, με σημαντικούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης για τη χώρα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Δεν υπάρχουν στοιχεία από τη Eurostat για την Ελλάδα μετά το 2005.
2. OECD: Expenditure per student in tertiary education: 2004 constant prices (τα δεδομένα ελήφθησαν στις 30 Σεπτεμβρίου 2010)
3. European Commission (2007). Study on the Remuneration of Researchers in the Public and Private Commercial Sectors, Directorate-General for Research, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, pp. 49.
4. Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2007). Αριθμοί - κλειδιά της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ευρώπη, Εκδοση 2007, Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού, σελ. 82.
* Επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου